Başlangıç

TAYYARECİ

Zaman zaman arkadaşlarım, dostlarım, bana sohbet arasında neden hâlâ “tayyare, tayyareci” kelimelerini kullandığımı soruyorlar. Doğal olarak bu konuşmalar, yakın çevremizde gerçekleştiği gibi, bazen tamamen havacılıkla ilgisi olmayanlar tarafından da söz konusu edilmekte. Havacılığın kendine özgü felsefi bir yönü olduğunu düşünen bir kişi olarak, başka bazı durumlarda kullanılan tabir veya sıfatların da ezoterik anlamları olduğunu kabul ediyorum. Konuyu dilimizdeki yenilik karşıtlığı olarak görme yanlışlığını ortadan kaldırmak amacıyla kendimce geliştirdiğim bir açıklamanın faydalı olacağını düşünmekteyim.

Yıl 1958 idi. Haziran ayı başında, uçuş eğitimine başladığımız günlerde öğrenci arkadaşlarımızdan biri, eğitim uçuşu sırasında bir uçağı kastederek “Hocam, karşıdan bir uçak geliyor” diye ikaz ettiğinde  “dilini eşekarısı soksun, tayyare desene şuna”azarı işittiğini anlatmıştı. Aslında o tarihlerde hemen hemen herkes uçak kelimesini kullanmakta, tayyare kelimesi ise halk arasında nadiren kullanılmaktaydı. Buna karşılık Hava Kuvvetlerinde resmî yazışmalar dâhil Uçakyerine Tayyarekelimesi geçerliydi ve yanılmıyorsam 1970’li yılların başına kadar da böyle devam etti.

Zamanımızda bizler gibi eskiler yanında genç kardeşlerimizin de büyük bir çoğunluğu, Tayyare uçuran kişi anlamındaki Tayyareci lafını hem sever hem de kullanırlar. Doğal olarak artık resmî yazı veya sözlü anlatımlarda kullanılmayan bu tabir aramızdaki özel yazışma ve sohbetlerde bilerek ve isteyerek ayrı bir zevkle kullanılmaya devam etmekte. Acaba bunun nedeni nedir?

Genel anlamda Pilot olarak ifade edilse de uçak uçuran kişiler için birçok sıfatlar kullanılmakta; Havacı, pilot, Kaptan gibi. Ama askeri kökenli ve özellikle harp pilotu olanlar, bu sıfatlar dışında Tayyareci sözünü çok daha doyurucu bulurlar. Çünkü Pilot, yarış arabası kullananlar içinde geçerli bir sıfattır. Öte yandan denizcilikte de Kaptan unvanı vardır. Havacı ise havacılıkla meşgul olan her türlü meslek sahibi için kullanılan genel bir tabirdir.

Benim kişisel inanışım, her pilotun Tayyareci olmadığıdır. Tayyareci tabirinin aslında bazı gizli anlamları var. Bunlardan bana göre en önemli olanı, mesleğinde normalin üzerinde yetenekli veya cesaret sahibi pilotlar için kullanılması. Bu sıfatın genel olarak asker kökenli pilotlar arasında kullanılması da bu saklı anlamdan dolayıdır. Bir pilota Tayyareci diye hitap edenler bilerek veya bilmeyerek o kişiye üstün bir mesleki yetenek sahibi olduğunu söylemektedir aslında. 

Tayyareci sıfatının diğer anlamı da yaşamını uçma eylemi üzerine dayandıran ve hemen hemen zamanının önemli bir bölümünü bu mesleğe adamış kişileri ifade etmesidir. Bunlar, özel yaşamında devamlı olarak havacılıktaki yenilikleri ve literatürünü izleyen, havacılık ile ilgili bilgileri isteyerek ve hevesle meslektaşları ile paylaşan, meslekten ayrıldıktan sonra dahi bu eylemlerine devam eden ve böylece Tayyareci sıfatını hak eden kişilerdir.

Üstün yetenekli diye adlandıracağımız, fakat bu yeteneklerini asla konu etmeyen, başkaları tarafından ifade edildiğinde de adeta utanan pilotlar Tayyareci sıfatını hak edenlerin mükemmel birer örneğidirler. 

Sonuç olarak, 13 yılı askeri, geri kalan zamanı sivil pilot olarak 54 yıl mesleğin içinde kalmış ve yaşamış biri olarak birçok Tayyareciyitanıma şansına sahip oldum. Bunların bir kısmı ne yazık ki şimdi hayatta değiller. Kaybettiğimiz ve halen yaşatmakta olan bütün TAYYARECİLER’i saygıyla anarken izninizle biraz iddialı konuşacağım: Tayyareciler her zaman diğerlerinden farklı olacaklardır.

Kerrar Kaptan

27.08.2018, Bodrum